Soạn bài: Vượt thác

2,086 Views

Bài văn miêu tả về dòng sông thu bồn và cảnh quan ở hai bên bờ sông theo hành trình của con thuyền qua những vùng địa hình khác nhau : đoạn sông khi thì phẳng lặng trước khi đến chân thác còn đoạn sông có nhiều thác dữ và đoạn sông đã qua thác dữ. Bằng việc tập trung vào cảnh vượt thác, tác giả đã làm nổi bật được vẻ đẹp hùng dũng và sức mạnh của nhân vật dượng Hương thư ở trên nền cảnh thiên nhiên thơ mộng, hùng vĩ.

Câu 1: Bài văn miêu tả một cuộc vượt thác của con thuyền theo trình tự thời gian và không gian:

– Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi tới chân thác;

– Con thuyền vượt qua đoạn sông có rất nhiều thác dữ;

– Con thuyền ở đoạn sông đã qua được thác dữ.

Theo trình tự trên, có thể chia bố cục của bài văn như sau:

– Đoạn 1: Từ đầu tới "Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước".

– Đoạn 2: Từ "Đến Phường Rạnh" đến "thuyền vượt qua khỏi thác Cổ Cò".

– Đoạn 3: phần Còn lại.

Câu 2: Cảnh dòng sông và hai bên bờ theo từng chặng đường của con thuyền.

Tả cảnh sông ở vùng đồng bằng thì thơ mộng, êm đềm rồi thuyền rẽ sóng lướt bon bon, tầm nhìn thì mở ra phóng khoáng : "chung quanh là những bãi dâu trải ra bạt ngàn đến tận những làng xa tít" …

– Tả cảnh sắp tới đoạn nguy hiểm thì lại cận cảnh hơn :"Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt" …

– còn khi tới đoạn sông có thác dữ thì lại đặc tả : "Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn"

Câu 3:

a. Cảnh con thuyền vượt thác được miêu tả qua các yếu tố:

– Tinh thần chuẩn bị của con người: “nấu cơm ăn để được chắc bụng”, “ba chiếc sào bằng tre đầu bịt sắt đã sẵn sàng”, …

– Dòng nước hung hãn: “nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn”.

b. Nhân vật dượng Hương Thư được miêu tả:

– về ngoại hình:

“Như pho tượng đồng đúc”.

“Các bắp thịt cuồn cuộn”.

“Hai hàm răng cắn chặt”.

“Quai hàm bạnh ra”.

– Hành động:

“Đánh trần đứng sau lái”, “co người phóng sào xuống dòng sông”.

“Ghì chặt lấy sào, lấy thế trụ lại giúp chiếc sào kia phóng xuống”.

“Thả sào, rút sào, rập ràng nhanh như cắt”.

c. Miêu tả dượng Hương Thư đối đầu với thác dữ, tác giả đã dùng các cách so sánh:

Dùng thành ngữ dân gian, so sánh ngang bằng : động tác “thả sào và rút sào nhanh như cắt”; hình ảnh “con người như một pho tượng đồng đúc” …

– Dùng hình ảnh cường điệu: dượng Hương Thư "giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ" giúp người đọc gợi lên sư liên tưởng những hình ảnh huyền thoại anh hùng xưa cùng với tầm vóc và sức mạnh phi thường để nhằm khắc họa một cách nổi bật và tôn vinh nên sức mạnh con người nhằm chế ngự thiên nhiên.

Ngoài ra, cách so sánh này còn đối lập một cách mạnh mẽ cùng với hình ảnh "dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ" – Qua đó tác giả còn khẳng định được một phẩm chất đáng quý của người lao động, khiêm tốn, nhu mì đến mức nhút nhát trong cuộc sống của đời thường nhưng cũng nhanh nhẹn, quyết liệt trong công việc , trong mọi khó khăn thử thách.

Câu 4:

– Hai hình ảnh:

Đoạn đầu: "Dọc sông, những chòm cô thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước".

Đoạn cuối: "Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước".

Cả hai hình ảnh đều muốn nói với chúng ta rằng sông núi, đất nước quê hương đầy hùng vĩ hiểm trở, các thế hệ người Việt Nam đều thể hiện được bản lĩnh vững vàng để sống ở trên mảnh đất của mình.

Câu 5:

Bài văn đã miêu tả về cảnh vượt thác của con thuyền ở trên sông thu Bồn, đoạn từ trước địa phận phường rạch cho tới Trung Phước. Bằng các biện pháp nghệ thuật tả cảnh và tả người thông qua hình ảnh nhân hóa và so sánh thì tác giả đã làm nổi bật về vẻ đẹp quả cảm của con người ở trên khung cảnh thiên nhiên vừa thơ mộng lại vừa dữ dội, đồng thời còn ca ngợi về phẩm chất của con người lao động Việt Nam.